تلاش جهادگران جهاددانشگاهی برای کشف اطلاعات محرمانه ارتش عراق با اجرای پروژه « رحمت»

مهندس کوروس حمزه، هم‌زمان با آغاز هفته دفاع مقدس به تشریح پروژه کاملاً محرمانه و سری «رحمت» توسط جهادگران جهاددانشگاهی صنعتی شریف در دوران دفاع مقدس پرداخت؛ پروژه‌ای که در میان ده‌ها پروژه دفاعی این سازمان، در شکست دشمن تادندان‌مسلح و پیروزی جمهوری اسلامی ایران، بیشترین نقش و تأثیر را داشته است.

کشف اطلاعات محرمانه و سری  ارتش عراق در دوران دفاع مقدس یکی از بزرگ‌ترین الطاف الهی بود که تأثیر زیادی در شکست نظام استکبار جهانی در تهاجم گسترده به جمهوری اسلامی ایران داشت. این پدیده بی‌نظیر در تاریخ معاصر جنگ‌های گسترده و طولانی، به علت ضرورت عدم افشاء ، تا دو دهه بعد از پایان جنگ تحمیلی مخفی ماند. مخفی ماندن توان دسترسی ایران به اطلاعات سری ارتش عراق تا بعد از پایان جنگ، خود معجزه دیگری است. نهایتاً بعد از 26 سال این پروژه از طبقه¬بندی خارج گردید و فرمانده جنگ الکترونیک سپاه در یک مصاحبه تلویزیونی از این ظرفیت اطلاعاتی جمهوری اسلامی ایران پرده برداشت. این پروژه کلان که «رحمت» نام‌گذاری شده بود، در جهاددانشگاهی صنعتی شریف طراحی و ساخته شد و سپس به‌صورت کاملاً سری به واحد جنگ الکترونیک سپاه منتقل گردید. در آنجا تکثیر و عملیاتی شده و به‌طور گسترده ولی همچنان سری تا پایان جنگ و حتی در عملیات مرصاد نیز مورد بهره‌برداری قرار گرفت. 

سری بودن این پروژه عاملی بود تا هیچ‌یک از مسئولین کشوری که ارتباط کاملاً  مستقیمی با اجرای پروژه رحمت نداشتند، ازجمله مدیران جهاددانشگاهی، از وجود و ابعاد این پروژه بی‌اطلاع باشند. در جهاددانشگاهی صنعتی شریف کلیه مستندات پروژه پس از انتقال به سپاه، در جهاد از بین برده شد. لذا منشاء دستیابی به این فناوری هم کاملاً مخفی ماند و بعضاً تصور می‌شد که تجهیزات مربوطه از کشوری خارجی دریافت شده است. در حال حاضر چند سالی است که به همت واحد مستندسازی جنگ الکترونیک سپاه طی مصاحبه‌هایی با افراد مطلع از پروژه ، اطلاعات جامعی از پروژه رحمت گردآوری‌شده است.

مرجع آمار و اطلاعات این گزارش اظهارات مسئولین ذی‌ربط در جشنواره دفاع دانش‌بنیان که در سال 1395 در دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد، است. در این گزارش به دلیل مسائل امنیتی از ذکر اسامی افراد و جزئیات فنی اجتناب شده است. البته نمی‌توان از مرحوم مهندس غفاریان مسئول وقت یگان جنگ الکترونیک سپاه یاد نکرد. وی نقش محوری در عملیاتی کردن این طرح درصحنه نبرد داشتند.

البته توانمندی‌های جنگ الکترونیک کشور ما در دفاع مقدس محدود به این مورد نبود. در طی سال‌های دفاع مقدس، با شناخت تأثیر چشمگیر جنگ الکترونیک سرمایه‌گذاری زیادی روی تجهیزات و نیروی انسانی شد و توانمندی کشف و شنود تماس‌های رادیویی و شکستن رمز نهادینه گردید.

مهندس کوروس حمزه پیرامون جزییات این پروژه گفت: برخلاف همه پروژه‌هایی که جهادبه سفارش کارفرما انجام می‌دهد، این پروژه از ایده تا نمونه عملیاتی به‌طور خودجوش محرمانه توسط چند تن از اعضای جهاددانشگاهی اجرا شد و پس از اطمینان از کارآیی آن بدون هیچ چشم‌داشتی به‌صورت محرمانه به واحد جنگ الکترونیک مخابرات سپاه معرفی و تحویل گردید. این پروژه یکی از نعمت‌ها و الطاف آشکار الهی برای رزمندگان مخلص جبهه حق در دوران جنگ تحمیلی بود.

وی با بیان اینکه با متوقف شدن پیشروی‌های لشکر بعث عراق در خاک ایران  و پیروزی‌های رزمندگان اسلام در عملیات بیت‌المقدس در اردیبهشت 1361، سیل تجهیزات مدرن از کشورهای غربی و شرقی به سوی لشکر صدام سرازیر شد ادامه داد: ازجمله دولت انگلیس شبکه مخابراتی لشکر عراق را به یک مدل رمزکننده صوتی مجهز کرد تا بستر امن ارتباطی بین فرماندهی کل و خط مقدم لشکر عراق فراهم شود. به‌این‌ترتیب پیام‌های مخابره شده عراقی‌ها  که توسط ایران شنود می‌شد، دیگر قابل فهم و کشف نبود. از همین رو در آن زمان صرفاً نیروهای خبره جان برکف واحدهای اطلاعاتی بانفوذ به داخل خاک عراق در عملیات‌هایی بسیار پرخطر، داده‌ها و اطلاعاتی از تحرکات مشهود دشمن به دست می‌آوردند. بعد از عملیات رمضان در تابستان 1361 این رمزکننده‌ها در قرارگاه‌های عملیاتی دشمن به دست رزمندگان ایرانی افتاد.

رییس اسبق سازمان جهاددانشگاهی صنعتی شریف در ادامه با اشاره به اینکه رمزکننده‌ای که دولت انگلیس به ارتش صدام داد دستگاه رمزکننده صوتی(MA4224 Mobile voice scrambler) ساخت شرکت معتبر RACAL  از تولیدکنندگان اصلی تجهیزات الکترونیکی نظامی انگلیس است. کشورهای زیادی ازجمله  کشورهای عضو ناتو به این رمزکننده تجهیز بوده‌اند افزود: امّا این پایان ماجرا نبود؛ چراکه اراده خداوند بر این قرار گرفت تا ترفندی که دولت انگلیس برای تقویت لشکر عراق بکار بسته بود، تبدیل به عامل ضعف آنها و ابزاری برای افزایش قدرت و توانمندی لشکر اسلام شود. (و مکروا و مکر الله، ولله خیر الماکرین آل‌عمران 54.)

عضو هیئت‌علمی سازمان جهاددانشگاهی صنعتی شریف با بیان اینکه به‌کارگیری سیستم رمزکننده پیشرفته انگلیسی که در آن زمان در «ناتو» هم استفاده می‌شد، موجب گردید که ارتش عراق سری‌ترین گزارش‌های میدان جنگ و برنامه‌های عملیات نظامی خود را از طریق این رمز‌کننده‌ها مخابره کند ادامه داد: اما به دست تقدیر الهی بلافاصله بدون هیچ شناخت و برنامه‌ریزی قبلی و کاملاً اتفاقی متخصصین جوان ایرانی  نقطه‌ضعفی را در این رمزکننده کشف کردند و با طرح‌های ناب مبتکرانه سامانه‌ای را ساختند که بانفوذ و اختلال در همان رمزکننده‌های انگلیسی، پیام‌های سری رمز شده را درلحظه، نه در یک فرایند طولانی کشف رمز، کشف کرده و در اختیار فرماندهان ایرانی قرار دهد و این نبود جز لطف و رحمت الهی برای رزمندگان اسلام.

وی گفت: برای مثال، فاصله زمانی بین ارسال دستور رمزشده استفاده از ماسک ضدشیمیایی به نیروهای عراقی تا آغاز بمباران شیمیایی یک منطقه توسط ارتش بعث، کمتر از نیم ساعت می‌شد. بلافاصله پیام کشف و در همین فاصله زمانی عملیات ضدشیمیایی در آن منطقه انجام می‌شد.

رییس اسبق سازمان جهاددانشگاهی صنعتی شریف تصریح کرد: به‌این‌ترتیب از طریق رمزکننده‌های انگلیسی، اطلاعاتی که پیش‌ازاین با اعزام و نفوذ تیم‌های شناسایی به دل دشمن، به‌صورت محدود و با مخاطرات بسیار با مشاهدات عینی به دست می‌آمد، اکنون به‌صورت کامل‌تر و ازجمله شامل اطلاعات ارزشمند برنامه‌ عملیاتی دشمن و با کاهش چشمگیر مخاطرات جانی و امنیتی در دسترس ایران قرار می‌گرفت.

وی با بیان اینکه حجم اطلاعاتی که با این فناوری هرلحظه از دشمن بعثی به دست می‌آمد بسیار زیاد بود به‌نحوی‌که تعداد زیادی مترجم، به‌صورت مداوم پیام‌ها را به فارسی برگردانده و از آنها گزارش‌های محرمانه‌ای حاوی اطلاعات نظامی دشمن تولید و در اختیار فرماندهان جنگ می‌گذاشتند ادامه داد: البته یکی از چالش‌های این فرایند این بود که ابزار دستیابی به خبر هم نباید آشکار می‌شد. حجم مکالمات محرمانه  سری کشف و ضبط‌شده از طریق این سامانه تا پایان جنگ  به 15000 ساعت می‌رسد.

شبح مختل‌کننده رمزکننده انگلیس

رییس اسبق سازمان جهاددانشگاهی صنعتی شریف با تاکید بر اینکه سامانه‌ای که طراحی شد، دو ویژگی مهم داشت افزود: ویژگی اول که مربوط به مخفی نگه‌داشتن این توانمندی در جبهه خودی، یعنی  ظاهر فیزیکی دستگاه بود. دستگاه ساخته‌شده عیناً همان رمزکننده‌های انگلیسی بود که به غنیمت گرفته‌شده بودند. به همین دلیل می‌توان گفت یک رمزکننده غنیمتی تبدیل به دستگاه نفوذکننده و مختل‌کننده سیستم رمز گردید و در همان دستگاه قابلیت کشف رمز نیز تعبیه شد.

وی افزود: به‌این‌ترتیب در بازدید از تجهیزات سایت شنود و کشف رمز به‌هیچ‌وجه اثر مشهودی از انجام چنین عملیاتی مشاهده نمی‌شد و معلوم نبود چگونه و با چه ابزاری پیام‌های رمزشده دشمن به‌صورت کشف شنیده می‌شوند.

مهندس حمزه با اشاره به اینکه البته مخفی نگه‌داشتن منبع دستیابی به اطلاعات مهم دشمن همواره برای واحد جنگ الکترونیک یک چالش اساسی بود ادامه داد: چگونه می‌شد به فرماندهان اثبات کرد که اطلاعات عملیاتی که ارائه می‌شود قابل‌اعتماد است، بدون اینکه بتوان توضیحی درباره موثق بودن منبع اطلاعات اظهار کرد.

وی با اشاره به اینکه ویژگی دوم که جنبه نرم‌افزاری داشت، مربوط به مخفی نگهداشتن عملیات نفوذ از دید دشمن بود افزود: عملیات نفوذ به‌گونه‌ای طراحی‌شده بود که کسی قادر به کشف آن نشود. نفوذ با ارسال یک سیگنال مخابراتی یک‌ثانیه‌ای در یک‌لحظه خاص و هماهنگ با امواج رادیویی مشابه در منطقه صورت می‌گرفت؛ به‌نحوی‌که کشف وجود چنین سیگنالی در میان حجم زیاد امواج رادیویی غیرممکن بود. با دریافت این سیگنال در گیرنده دشمن، رمزکننده آن مختل می‌شد و اختلال ایجادشده در حافظه رمزکننده باقی می‌ماند. با ارسال پیام از این رمزکننده، اختلال همچون یک ویروس همراه با پیام به تمام رمزکننده‌های گیرنده‌ی پیام منتقل می‌شد. با هر تماس بعدی این پدیده مانند یک بهمن در سرتاسر شبکه مخابراتی مجهز به این رمزکننده منتشر می‌گشت.

رییس اسبق سازمان جهاددانشگاهی صنعتی شریف ادامه داد: درنهایت این اختلال با خاموش و روشن کردن رمزکننده از بین می‌رفت و هیچ اثری از آن باقی نمی‌ماند. به همین دلیل هرچند که سرویس شنود طرف عراقی متوجه یک نوع اختلال در رمزکننده‌ها شده بود، ولی قادر به کشف مسئله نبود و تصور می‌کرد اپراتورهای دستگاه در استفاده از رمزکننده  درست عمل نمی‌کنند.

مهندس حمزه در پایان گفت: به لطف الهی این سامانه با دو ویژگی اساسی آن تا پایان جنگ همچنان باقدرت، تماس‌های رمزشده دشمن را کشف می‌کردند، بدون آنکه ردی از خود برجای بگذارد همچون شبحی وارد شبکه مخابراتی دشمن شده و پس از مدتی محو می‌شدند.