اکولوژی صنعتی
معرفی مرکز مهندسی محیط زیست
مرکز مهندسیی محیط زیست فعالیت خود را در جهاددانشگاهی صنعتی شریف با تمرکز بر مطالعه، مشاوره، طراحی، اجرا و راه اندازی پروژه های مختلف در زمینه مهندسی محیط زیست، مدیریت پسماندهای ویژه، صنعتی و شهری، مطالعات ارزیابی اثرات زیست محیطی EIA، شناسایی منابع آلاینده و ارائه راهکار مناسب جهت رفع آلودگی آغاز کرد. این مرکز با اتکا بر دانش تخصصی اعضا و با بهره گیری از امکانات و توان تخصصی مجموعه، در زمینه های نرم افزاری و سخت افزاری از جمله ارائه روش های کاربردی در تقلیل اثرات سوء پروژه ها، تدوین برنامه مدیریت زیست EMP و تدوین سیستم مدیریت زیست محیطی EMS پیشتاز بوده است.
اعضای این مرکز توانستند برای اولین بار مفهوم اکولوژی صنعتی را در علوم مدیریت و محیط زیست ایران مطرح نمایند. که حاصل آن تاسیس گروهی با نام گروه پژوهشی اکولوژی صنعتی در پژوهشکده توسعه تکنولوژی جهاددانشگاهی صنعتی شریف است. این گروه پژوهشی علاوه بر انجام پروژه‌های تحقیقاتی و کاربردی، انجام پروژه‌های تحقیقاتی را در زمینه اکولوژی صنعتی برای اولین بار در ایران آغاز کرده است.
اکولوژی صنعتی
اکولوژی صنعتی رویکرد جدیدی برای مطالعه جریان مواد و انرژی و اجرای
استراتژی های تولید پایدار است. اکولوژی صنعتی مفهومی است که در آن یک سیستم صنعتی، هماهنگ با سیستمهای اطراف خود و نه به صورت جدا از آن ها مورد بررسی قرار می گیرد. اکولوژی صنعتی به دنبال بهینه سازی چرخه کل مواد از مواد اولیه تا مواد نهایی، اجزاء، محصول، ضایعات و دفع نهایی است. هدف اولیه اکولوژی صنعتی ارتقاء توسعه پایدار در سطوح محلی، منطقه ای، ملی و جهانی است.
اکولوژی صنعتی یک زمینه مطالعاتی بین رشته ای است که شامل مطالعه مرتبط با اکوسیستم صنعتی، همزیستی صنعتی (IS)، متابولیسم صنعتی (IM) و قوانین و مقررات برای توسعه و کاربردهای اکولوژی صنعتی است. با تقلید از ویژگی های مناسب اکوسیستم های بیولوژیکی، رویکردهای مختلفی را از نظر فنی و مدیریتی برای طراحی اکوسیستم های صنعتی و تبدیل سیستم های صنعتی به اکوسیستم های صنعتی می‌توان ارائه کرد. هدف اصلی اکولوژی صنعتی، توسعه اکوسیستم‌های صنعتی تقریباً حلقه بسته است که متعادل، متنوع و به تدریج در حال تغییر در جزییات از نظر مبادله مواد و انرژی است.
اکولوژی صنعتی یک چارچوب مبتنی بر سیستم پویا است که مدیریت فعالیت‌های انسانی را به صورت پایدار به طرق زیر امکان پذیر می سازد:
- به حداقل رساندن مصرف ماده و انرژی
- تضمین کیفیت زندگی قابل قبول برای مردم
- به حداقل رساندن اثرات اکولوژیکی فعالیت های انسانی تا جایی که اکوسیستم طبیعی پایدار بماند
- حفظ پایداری اقتصادی سیستم ها برای صنعت
در حقیقت در سیستم های مبتنی بر اکولوژی صنعتی، زائدات یک واحد، مورد
استفاده واحد دیگر قرار می گیرد و به عنوان مواد و انرژی آن واحد به کار گرفته می‌شود. در این حالت از یک سو بر میزان درآمد واحد اول افزوده شده و از منابع طبیعی کمتری استفاده می شود و از سوی دیگر، به دلیل عدم ورود آلودگی‌ها به محیط، از هزینه‌های اجتماعی که قبلاً به جامعه تحمیل می شد جلوگیری می‌شود.
اهدف اکولوژی صنعتی
- ارتقاء توسعه پایدار در سطوح محلی، منطقه ای، ملی و جهانی
- استفاده پایدار از منابع
- حفظ سلامت بوم شناختی و انسان
- ارتقای عدالت زیست محیطی (بین اجتماعی)
- حداقل استفاده از منابع تجدید ناپذیر
- ترویج روش های استفاده از پسماندهای بازیافتی از یک فرایند تولید به عنوان ورودی در فرآیند دیگر
- بهینه سازی جریان مواد (یعنی دستیابی به استفاده کارآمد از مواد و انرژی در تولید)
- تغییر فرآیندهای صنعتی از حالت خطی به فرآیندهای حلقه بسته
همزیستی صنعتی
همزیستی صنعتی یک زیر مجموعه از اکولوژی صنعتی است. این مفهوم توصیف می کند که چگونه شبکه ای از سازمان های گوناگون می تواند تغییرات زیست محیطی و تغییر فرهنگ دراز مدت را ایجاد و به اشتراک معاملات متقابل سودآور و بهبود فرآیندهای تجاری و فنی قوت بخشد. اگرچه قرابت جغرافیایی اغلب با همزیستی صنعتی مرتبط است، اما ضروری و کافی نیست و تمرکز تکمیلی بر مبادله منابع فیزیکی است. در عمل، استفاده از همزیستی صنعتی منجر به عملیات تجاری، بازیابی، استفاده مجدد از منابع باقی مانده وبهره وری مولد اقتصاد برای طولانی مدت می شود. این به نوبه خود فرصت های کسب و کار را ایجاد می کند، تقاضای منابع زمین را کاهش می دهد و به سمت ایجاد یک اقتصاد چرخه ای اقدام می کند.
زمینه های فعالیت
- بررسی جریان مواد و انرژی در فعالیت های صنعتی بر اساس ارزیابی چرخه عمر (LCA)؛ آنالیز جریان مواد (MFA)، تحلیل مواد ورودی و خروجی (IOM) و طراحی برای محیط زیست (DFE)
- مطالعه اثرات فعالیت های صنعتی بر محیط زیست بر اساس استاندارد ایزو ۱۴۰۰۰ و تکنیک ها و روش های ارزیابی چرخه عمر
- مطالعه اثرات محیط زیستی، اقتصادی، عوامل سیاسی، قانونی، و اجتماعی بر اساس تکنیک ها و روش های ارزیابی اثرات محیط زیستی (EIA) و ارزیابی ریسک پروژه (RA) و ارزیابی اقتصادی چرخه مواد (LCC)
- مشاوره به شهرک های صنعتی برای اجرای پروژه همزیستی صنعتی
- تدوین برنامه عملیاتی مدیریت پسماندهای صنعتی برای استفاده به عنوان ماده اولیه در صنایع دیگر
- برگزاری همایشها و سمینارهای تخصصی و کارگاه های آموزشی – کاربردی در زمینه اکولوژی صنعتی
- مشاوره برای کاهش اثرات زیست محیطی سیستم های صنعتی بر سیستم های اکولوژیکی
- ادغام هماهنگ فعالیت های صنعتی در سیستم های اکولوژیکی
- ایده کارآمدتر و پایدارتر کردن سیستم های صنعتی با تقلید از سیستم های طبیعی
- طراحی اکو پارک های صنعتی
- مشاوره، طراحی و ساخت ادوات و دستگاههای کارخانجات کمپوست، زباله سوز، تصفیه فاضلاب، بازیافت، سیستم تعدیل و تصفیه هوا
- انجام مطالعات مدیریت پسماندهای شهری، کشاورزی، صنعتی و ویژه
- تدوین طرحهای امکانسنجی ارزش افزایی از منابع مختلف زیست توده و پسماندها
سوابق و تجربیات
- تهیه وتدوین دستورالعمل زیست محیطی عملیات لایروبی در دریا
- ارزشگذاری اقتصادی سایت تالاب های حوضه آبریز رودخانه جاجرود
- بررسی عوامل تهدید بالابان و بحری و شناسایی زیستگاههای آنها در استان بوشهر
- شناسایی زیستگاههای حساس شهرستان دیر و پتانسیل یابی صنعتی شهرستان
- بررسی و شناسایی فلور میکروبی آبهای آلوده نفتی سواحل شهرستانهای بوشهر، گناوه و چگونگی بکارگیری میکروارگانیسم ها در مبارزه با آلودگی محیط
- شناسایی و ثبت موقعیت جغرافیایی و کریدورهای ارتباطی زیستگاهها و تهیه نقشه های GIS جاجرود
- مطالعه و بررسی تغییرات سواحل استان بوشهر از تصاویر ماهواره ای در محیط GIS
- مطالعه وپژوهش در راستای اجرای بند ۲۰ ماده واحده قانون بودجه سال ۸۸ کشور
- مطالعات زیست محیطی در خصوص آلودگی اکوسیستم های آبی از طریق آماده سازی و آنالیز تعداد ۲۰ نمونه صدف
- تدوین طرح امکانسنجی ایجاد تسهیلات بازیافت کشتی ها
- مدیریت و امحاء سموم سنواتی و غیر قابل مصرف
- برنامه ریزی و اجرای کارگاه های آموزشی طی ۱۳ دوره
- آموزش ۵۸ نفر از دهیاران شهرستانهای تابعه استان
- تدوین برنامه عملیات مونتیورینگ وپایش آلودگی هوا
- انجام پروژه طراحی و اجرای دوره های آموزشی و اطلاع رسانی جهت مقابله با آلودگی هوا در هنگام بروز بلایای طبیعی
- مطالعات تعیین هزینه سیستم سفر با هر یک از مدل های حمل و نقل در شهر تهران
- طراحی نظام جامع مدیریت زیست محیطی شهرداری تهران
- مطالعات اثرات زیست محیطی طرح جمع آوری مکانیزه پسماند در شهر تهران و ارائه راهکارهای مناسب جهت رفع آن
- انجام پروژه شناسایی مناطق آلوده کننده صنعتی ایران
- ارائه مشاوره در خصوص مدیریت پسماندهای صنعتی
- نیازسنجی و اجرای برنامه های آموزش محیط زیست
- پروژه تحقیقاتی تدوین معیار مصرف انرژی فرآیند الفین جهت بهینه سازی مصرف انرژی در واحد های منتخب
- مدیریت پسماند و ضایعات دارویی
- تدوین برنامه عملیاتی مدیریت پسماند صنعتی و ویژه
- تهیه شناسنامه پارکهای اکولوژیک منطقه ۱۶ شهرداری تهران
- انجام مطالعات بررسی وضعیت سیستم حمل‌ونقل شهر تهران از دیدگاه عدالت اجتماعی و ارائه برخی راهکارهای کلی به منظور بهبود آن
- انجام مطالعات برآورد میزان حساسیت تقاضای سفر در تهران
- ارزیابی اثرات توسعه مطالعات محیط زیست، طرح مجموعه گردشگری دریاچه البرز
- طرح توجیهی و تفضیلی اثر طبیعی ـ ملی کوه نمک
- راهنمای بکارگیری انواع کرونومترهای زیستی آلاینده‌ها در خلیج فارس و دریای عمان
- تهیه و تدوین چک لیست گونه های جلبکی عامل کشند سرخ
- ارائه خدمات زیست محیطی بر مبنای ISO 14031
- مدیریت جریان پسماند در شهرک صنعتی البرز با رویکرد اکولوژی صنعتی
- ارزیابی کمی و کیفی منابع آب مصرفی منطقه ۷ شهرداری تهران
- تهیه بانک اطلاعاتی تنوع زیستی منطقه ۱۶ شهرداری تهران
- برآورد میزان تولید گازهای گلخانه ای ناشی از فضولات دامی
- ارزشگذاری خدمات اکوسیستمی پوشش گیاهی در زمینه کیفیت هوا
- شناسایی و پایش منابع آلاینده محیط زیست شهر تهران
- اکولوژی صنعتی در شهرک‌های صنعتی استان قزوین
- مطالعات امکانسنجی HSE در ساخت راکتورهای زباله سوز
- طراحی، امکانسنجی و اجرای HSE-MS در طرح های انرژی خورشیدی
- امکانسنجی، آموزش و اجرا و استقرار سیستم مدیریت HSE-MS در مناطق ۷ و ۵ شهرداری تهران
- اجرای ۱۶ دوره آموزشی HSE
- اجرای دوره های آموزش محیط زیست و پسماند
- اجرای دوره های آموزشی بهداشت و ایمنی
- بروزرسانی و نگهداری سیستم مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست HSE منطقه ۱۴ شهرداری تهران
تلفن: 671641310- 021
نمابر: 66075337 - 021